Ο "Καλλικράτης" στη Βόρεια Εύβοια

Του Θανάση Καλαβρή - Αντινομάρχη Εύβοιας

Τις τελευταίες ημέρες και μετά από δημοσιεύματα γνωστών Αθηναϊκών εφημερίδων ήρθε εκ νέου στην επικαιρότητα η συζήτηση για τον «Καποδίστρια 2» που απ' ότι φαίνεται είναι στα άμεσα σχέδια της κυβέρνησης και προχωρά πλέον στην θεσμοθέτησή του. Η συζήτηση για μια περαιτέρω μείωση του αριθμού των Δήμων και των Νομαρχιών έχει ανοίξει εδώ και καιρό, και όλοι σχεδόν οι ασχολούμενοι με την αυτοδιοίκηση συγκλίνουν προς κάποιες γενικές αρχές και διαπιστώσεις και κυρίως συγκλίνουν στην άποψη ότι πλέον είναι αναγκαία μια περαιτέρω μεταρρύθμιση της διοικητικής δομής της χώρας προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα κι οι αδυναμίες του σημερινού συστήματος.
Προσωπικά πιστεύω ακράδαντα ότι αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι πια μια απλή διοικητική υποδιαίρεση ενός συγκεντρωτικού ενός συγκεντρωτικού κράτους, έχει φτάσει η στιγμή που η αυτοδιοίκηση θα αποτελέσει πραγματικά ένα ζωντανό, και δημιουργικό κύτταρο συμμετοχής, πρωτοβουλιών και δράσεων των τοπικών κοινωνιών. Θα πρέπει πλέον η αυτοδιοίκηση να αναδειχτεί σε βασικό μοχλό σχεδιασμού και υλοποίησης της τοπικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο μιας συνολικής εναλλακτικής αναπτυξιακής στρατηγικής για τη χώρα.
Με τον τρόπο αυτό εξάλλου θα πραγματωθεί και η αρχή της αποκέντρωσης, θα λάβει σάρκα και οστά η μεταφορά των εξουσιών πραγματικά πλέον κοντά στο λαό, αρχές και αξίες που πρεσβεύω και εγώ χρόνια τώρα και για τις οποίες αγωνίστηκα εμπράκτως και από το πρώτο βαθμό της αυτοδιοίκησης.
Ενώ όμως όλοι συμφωνούμε στη γενική διαπίστωση για την αποκέντρωση των εξουσιών θα πρέπει πριν να συμφωνήσουμε στο όποιο σχέδιο για την αναμόρφωση της χώρας να θέσουμε αυστηρές αρχές που θα πρέπει να τηρηθούν ώστε ο «Καποδίστριας 2» να γίνει πραγματικά ένα εργαλείο ανάπτυξης και όχι ένα μέσο αναταραχής και αναστάτωσης των τοπικών κοινωνιών. Μετά την πολύχρονη ενασχόλησή μου με την τοπική αυτοδιοίκηση έχω καταλήξει σε κάποιες βασικές κατευθύνσεις και θεωρώ ότι η όποια διοικητική μεταρρύθμιση θα πρέπει πρώτα από όλα να επιλύει δυο βασικά θέματα: α) το θέμα της κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ του κεντρικού κράτους και της αυτοδιοίκησης και β) το πρόβλημα της οικονομικής αυτοτέλειες των αυτοδιοικητικών θεσμών.
Για να λειτουργήσει ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης πρέπει εξ αρχής να κωδικοποιηθεί, να επανακαθοριστεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων και να κατανεμηθεί μεταξύ κράτους και επιπέδων αυτοδιοίκησης. Πρέπει να γνωρίζουν σαφώς οι πολίτες εκ των προτέρων ποια θέματα άπτονται του κράτους και ποια αφορούν την αυτοδιοίκηση, ώστε σταδιακά η κοινωνία μας να οργανωθεί σε αυτό το πλαίσιο και να λειτουργήσει με αυτές τις αρχές.
Πολύ μεγάλη σημασία έχει όμως και η οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων η των Νομαρχιών που θα δημιουργηθούν, η νέα κατανομή αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδεύεται από την καθιέρωση αυτοτελών πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου. Θα πρέπει η διοικητική μεταρρύθμιση να συνδυαστεί με μια ριζική φορολογική μεταρρύθμιση και αναμόρφωση του δημοσιονομικού συστήματος ώστε να προσδιορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό επί των δημοσίων εσόδων που θα αποδίδονται απευθείας στην Αυτοδιοίκηση και θα εξασφαλίζουν την αυτοτέλεια των πόρων. Συγχρόνως, όμως θα πρέπει να ενισχυθούν και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που θα παρακολουθούν την νομότυπη διάθεση των αυξημένων κονδυλίων από τους τοπικούς άρχοντες, γιατί μέχρι σήμερα δυστυχώς τα περισσότερα φαινόμενα κακοδιαχείρισης και σπατάλης πόρων εντοπίζονται στους Δήμους τη στιγμή μάλιστα που τα χρήματα που αυτοί διαχειρίζονται είναι ελάχιστα μπροστά σε αυτά που θα κληθούν να διαχειριστούν αύριο.
Για την ολοκλήρωση όμως ενός τόσο δύσκολου εγχειρήματος μεγάλη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στη μορφή και τη δομή των αυτοδιοικητικών θεσμών όπως στην προσεκτική οργάνωση και στον μεθοδικό σχεδιασμό τους. Από τα σενάρια που βγήκαν στη δημοσιότητα πληροφορούμαστε ότι η Εύβοια ως Νομός πρόκειται να συνενωθεί με την Λαμία και Νομός πλέον να γίνει η σημερινή περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος. Θεωρώ πως μια τέτοια συγχώνευση όμως δεν λαμβάνει υπόψη τα κοινωνικά, γεωγραφικά και οικονομικά κριτήρια απαραίτητα γιαυτό το βήμα. Εδώ είναι και οι κύριες αντιρρήσεις μου στον σχεδιασμένο νέο διοικητικό χάρτη της χώρας. Πιστεύω ακράδαντα ότι ο προσδιορισμός του αριθμού, της γεωγραφικής βάσης και της εσωτερικής συγκρότησης των ενοτήτων της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης πρέπει να προέλθει μετά από ευρύτερη διαβούλευση, με συνεκτίμηση όλων των αναπτυξιακών και ανθρωπογεωγραφικών δεδομένων.
Θεωρώ δε πως για την Εύβοια καλύτερη και πιο ορθολογική λύση είναι η συγχώνευση με την Βοιωτία και ίσως με την Αττική νομούς με τους οποίους έχουμε περισσότερα κοινά και άμεση επαφή ακόμη και γεωγραφική. Θεωρώ πως τοποθετώντας την έδρα του Νομού μας στη Λαμία η ακόμη στη Λάρισα αυτοαναιρούνται οι στόχοι της αποκέντρωσης και της μεταφοράς των εξουσιών καθώς τα κέντρα των αποφάσεων θα είναι τελικά μακριά από τους πολίτες της Εύβοιας και στο νέο μόρφωμα θα έχουν συγχωνευτεί εντελώς ανόμοιες ομάδες πληθυσμών με διαφορετικές ανάγκες και διαφορετικές προτεραιότητες. Αυτά όμως πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο ευρύτατων διαβουλεύσεων και αναλυτικών συζητήσεων και πιστεύω ότι η κυβέρνηση πριν τις όποιες οριστικές της αποφάσεις θα πραγματοποιήσει έναν ευρύ και διεξοδικό διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε τέτοια θέματα να λυθούν και να μην γίνουν τροχοπέδη στις πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της αυτοδιοίκησης.
Με μεγάλη αγωνία περιμένω και εγώ τις προτάσεις της κυβέρνησης και την έναρξη των διαβουλεύσεων για τον νέο «Καποδίστρια» όπως έχει ονομαστεί και είμαι έτοιμος και από η θέση που μου εμπιστεύτηκε ο λαός να υπερασπιστώ καταρχήν τις βασικές μου θέσεις για τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς του μέλλοντος ώστε αυτοί να γίνουν βιώσιμοι και ισχυροί ώστε ώστε τελικά να περάσουμε ως κοινωνία στην συμμετοχική αυτοδιοίκηση, αυτήν που θα συμπληρώσει τα κενά και τις αδυναμίες του αντιπροσωπευτικού πολιτικού μας συστήματος, θα καταστήσει τον πολίτη πρωταγωνιστή των εξελίξεων και εξουσιαστή του μέλλοντός του.

Πηγή: εφημερίδα Βόρεια Εύβοια (Δεκέμβριος 2007)